Mae disgyblion o saith ysgol gynradd yn Ynys Môn wedi bod yn dysgu am amgylchedd a bywyd y dyfroedd lleol, diolch i dîm Gŵyl Bwyd Môr Menai.

Mae mwy na 200 o blant wedi cymryd rhan yn rhaglen addysg yr Ŵyl sydd yn dysgu pobl ifanc am bwysigrwydd gwarchod a gwella’r amgylchedd arfordirol.

Noddwyd y rhaglen gan Ystadau Mostyn, a’r bwriad yw cyfuno addysg forol gyda choginio a chelf. Mae gweithdai wedi eu cynnal yn y saith ysgol gynradd yn nalgylch Porthaethwy, lle bydd yr Ŵyl Bwyd Môr yn cael ei chynnal am y pedwaredd flwyddyn yn olynol.

Roedd y gweithdai hyn yn cynnwys sesiynau gan fiolegydd morol o Sŵ Môr Môn ynghylch effaith sbwriel ar yr arfordir a phwysigrwydd ailgylchu. Hefyd fel rhan o’r prosiect, cynhaliwyd sesiynau coginio a blasu gyda chogyddion Dylan’s a Denise Baker o Moel Faban Suppers i ddysgu sut i baratoi a mwynhau pysgod a bwyd môr lleol, a sesiynau celf lle cafodd y plant gyfle i greu pysgod lliwgar gan ddefnyddio hen boteli plastig a deunyddiau eraill wedi eu hailgylchu. Bydd y pysgod yn cael eu defnyddio i greu bynting deniadol i addurno safle’r Ŵyl.

Meddai Cadeirydd yr Ŵyl, David Evans: “Mae addysg yn elfen ganolog o’r digwyddiad. Sefydlwyd yr Ŵyl yn ôl yn 2013 i godi ymwybyddiaeth o’r cynnyrch ardderchog sydd ar gael oddi ar arfordir Môn, ac i bwysleisio mor bwysig yw gwarchod ein treftadaeth ac amgylchedd arfordirol.

“Rydyn ni’n hynod falch bod yr ysgolion lleol wedi cymryd rhan yn y rhaglen addysg eto eleni, ac mae’n wych fod cymaint o blant wedi cael cyfle i fwynhau’r gweithdai.”

Y saith ysgol a gymerodd ran oedd: Beaumaris, Llandegfan, Llanddaniel, Llangoed, Llanfairpwll, Porthaethwy a Phentraeth.

Meddai Mrs Gwyneth Môn Hughes, Pennaeth Ysgol Gynradd Beaumaris: “Mae’r gweithdai hyn wedi bod yn arbennig o fuddiol i’r plant. Maen nhw wedi cael cyfle i flasu a dysgu am y math o fwydydd môr sydd ar gael ar y stepan drws, a gobeithio y bydd hynny’n eu hannog i barhau i goginio a bwyta pysgod a bwyd môr yn y dyfodol.

“Mae’r sesiynau hefyd wedi eu dysgu am yr amgylchedd lleol a pha mor bwysig ydyw i ailgylchu ac ailddefnyddio er mwyn cadw ein harfordir yn lân.

“Yr hyn sy’n grêt am raglen addysg Gŵyl Bwyd Môr Menai yw ei bod yn clymu’n berffaith gyda’r cwricwlwm cenedlaethol ar gyfer gwyddoniaeth, daearyddiaeth a chelf felly gallwn adeiladu ar yr hyn maen nhw wedi ei ddysgu trwy weithgareddau ychwanegol yn yr ysgol. “

Mae’r arlwy ar gyfer cyngerdd agoriadol Gŵyl Bwyd Môr Menai wedi ei chyhoeddi.

Bydd Meic Stevens yn dod i ddiddanu’r gynulleidfa, ochr yn ochr â Band Al Lewis, Sera a’r Band a Chôr Ieuenctid Môn.

Bydd y cyngerdd yn cael ei gynnal yn adeilad Pier y Tywysog am 6pm nos Wener 19 Awst. Mae’r tocynnau yn £15 i oedolion ac mae tocynnau consesiwn ar gael am £10. Noddir y cyngerdd eleni gan Bangor Mussel Producers.

Ar y dydd Sadwrn, bydd diwrnod llawn o weithgareddau yn cynnwys marchnad bwyd môr a chynnyrch lleol, stondinau bwyd stryd, saffaris glan y môr, celf a chrefft, a theithiau tywys o amgylch adeilad newydd sbon Ysgol Gwyddorau Môr Prifysgol Bangor. Bydd cerddoriaeth fyw trwy gydol y dydd a bydd Drymbago yn perfformio ar yr iard gychod gyda’r nos cyn i’r Ŵyl ddirwyn i ben gyda thân gwyllt dros y Fenai.

Meddai Cadeirydd yr Ŵyl, David Evans: “Sefydlwyd Gŵyl Bwyd Môr Menai yn 2012 er mwyn dathlu ein treftadaeth arfordirol, gan gyfuno pysgod a bwyd môr gyda gweithgareddau addysgiadol, celf a diwylliant. Mae cerddoriaeth yn rhan bwysig o’r digwyddiad ac mae’r Ŵyl yn gyfle gwych i roi llwyfan i gerddorion o Gymru.

“Rydym yn hynod falch o gael perfformwyr mor adnabyddus a thalentog ar arlwy’r cyngerdd agoriadol. Mae’n argoeli i fod yn noson ardderchog ac yn gychwyn teilwng i beth fydd yn Ŵyl hynod lwyddiannus eto eleni.”

Mae’r tocynnau ar gael yn awr ym Mwyty Dylan’s, Porthaethwy. Mae tocynnau hefyd ar werth ar gyfer y dydd Sadwrn, ac yn costio £3 i oedolion, £2 consesiynau. Mae mynediad i blant o dan 12 am ddim.

Byddwn yn cynnal noson arbennig ar y 3ydd o Fawrth – gwledd o fwyd môr, gwin a noswaith o adloniant yng nghwmni siaradwyr gwadd ym Mwyty Dylan’s Porthaethwy. Mae’r tocynnau’n £60 y pen i gynnwys pum cwrs gyda gwin. Bydd yr elw’n mynd tuag at gostau’r Wyl. Mae hon yn noson boblogaidd bob blwyddyn, felly peidiwch â cholli allan – archebwch eich tocynnau trwy ffonio’r bwyty ar 01248 716714.

“Mae’r tair Gŵyl ddiwethaf wedi denu cyfanswm o fwy na 45,000 o ymwelwyr ac amcangyfrifif bod mwy na £750,000 wedi cael ei wario’n uniongyrchol yn ystod y diwgyddiadau. Hefyd, mae pysgotwyr, ffermwyr a chynhyrchwyr lleol wedi cael cyfle i arddangos eu cynnyrch ac i ddatblygu eu busnesau. Mae’r Ŵyl hefyd wedi helpu i gryfhau delwedd Porthaethwy fel cyrchfan ardderchog ar gyfer bwyd.”

Ychwanegodd: “Mae Gŵyl Bwyd Môr Menai yn ddigwyddiad ddim er elw ac rydym yn hynod lwcus o gael cefnogaeth gan nifer o noddwyr a gwirfoddolwyr sy’n rhoi o’u hamser am ddim. Ond y nod yw gwneud y digwyddiad mor gynaliadwy â phosibl ar gyfer y dyfodol. Gyda hyn mewn golwg ac oherwydd cyfyngiadau cyllidol, byddwn yn codi tâl mynediad bychan eleni o £3 i oedolion, £2 consesiynau, a mynediad i blant am ddim. Bydd hyn yn ein helpu tuag at gostau’r digwyddiad ac i wneud yn siŵr y gall barhau i ddigwydd yn y dyfodol.”

Bydd swper codi arian yn cael ei gynnal yn Dylan’s Porthaethwy ar 3 Mawrth. Mae’r tocynnau yn £60 y pen a fydd yn cynnwys 5 cwrs, gwin a siaradwyr gwadd. Gellir archebu tocynnau trwy ffonio’r bwyty ar 01248 716714.

Bydd mwy o wybodaeth am yr Ŵyl yn cael ei rhoi ar y wefan, www.menaiseafoodfestival.com, dros yr wythnosau a’r misoedd nesaf.

Cynhelir cyfarfod cyntaf pwyllgor yr Ŵyl ddydd Mercher 17 Chwefror am 6.30 yn y Ganolfan Gymunedol ym Mhorthaethwy. Mae croeso i unrhyw un sydd yn awyddus i helpu a gwirfoddoli gyda’r digwyddiad fynychu’r cyfarfod.

Afraid dweud drwy Ŵyl Bwyd Môr Menai 2015, fe wnaiff ymwelwyr sylweddoli pa mor fendithiol yr ydym o allu cael y fath safon uchel o bysgod lleol a bwyd môr ar ein glannau. Fodd bynnag, hoffem i bob un ymwelydd allu mynd â’r teimlad hwn gartref gyda nhw i rannu gyda ffrindiau ac anwyliaid. Dyna pam y byddwn yn cyflwyno arddangosiadau coginio byw drwy’r dydd gan gogyddion arobryn ac arbenigwyr ar fwyd môr i ysbrydoli ein rhanbarth i goginio tra’n gwneud y mwyaf o gynnyrch lleol o safon uchel.

Mae Grŵp Gweithredu Lleol Gwynedd a Môn, ynghyd â phrif noddwyr y digwyddiad, wedi’n cynorthwyo ni i ddod â detholiad na allwch eu methu, gyda rhai yn weithwyr proffesiynol o’r diwydiant, sy’n sicr o annog aelodau’r cyhoedd i drio’r ryseitiau adref.

Un uchafbwynt, diolch i Blas Rhianfa ein prif noddwr, fydd eu Prif Gogydd, Andrew Sheridan, yn dod â dŵr i’n dannedd gyda’i rysáit Tiwna Yuzu o Asia. Mae Andrew yn adnabyddus am ddal pysgod cregyn ffres yn Afon Menai i weini i westai bodlon Plas Rhianfa. Mae ei waith fel Prif Gogydd ym Mhlas Rhianfa wedi eu cynorthwyo i gael lle yng Nghanllaw Michelin.

Mae uchafbwyntiau eraill yn cynnwys Rowan Clark o Goleg Menai, Bryan Webb o Dyddyn Llan, Michael Evans o Dîm Coginio Cymru, Ellis Barrie o The Marram Grass a Lisa Fearn o Pumpkin Patch gyda’i harddangosiadau coginio i annog plant i ymuno hefyd!

Am ein hamserlen lawn o arddangosiadau coginio ac i lawrlwytho cardiau rysáit, cliciwch yma.